JĘZYK  POLSKI

Klasy I - III

Tytuł: Mowa polska. Zeszyt ćwiczeń

Autorka: Magdalena Danielewiczowa

Wydawnictwo Stentor
Wydanie: Warszawa 2000, 2002


OPIS:

OPRACOWANIE DYDAKTYCZNE

Podręcznik jest wyjątkowo dobrze pomyślany pod względem dydaktycznym. Autorka odrzuciła tradycyjną formę podręcznika do wiedzy o języku, składającego się z rozdziałów poświęconych kolejno gramatyce, ortografii i interpunkcji oraz stylistyce, różniącego się zasadniczo od "wypisów" z literatury. Frapujące tytuły poszczególnych rozdziałów przykuwają uwagę ucznia (na przykład: "Wymowne milczenie", "Pomarzyć dobra rzecz", "Entomolog w Szczebrzeszynie" czy "Znowu dyktando?!!"). Karty tytułowe zawierają starannie dobrane reprodukcje obrazów będących ilustracją do zamieszczonego pod nimi cytatu, który pochodzi z fragmentu tekstu rozpoczynającego rozdział. Ten tekst (albo teksty) to także oryginalnie wybrane fragmenty wiersza, eseju czy powieści. Pytania do tekstu (a także do obrazów) są obmyślone wyjątkowo starannie i pogłębiają zdolności analityczne i interpretacyjne ucznia, ilustrując zarazem pewne zagadnienia stylistyczne i teoretyczne z rozmaitych dziedzin kultury i języka (na przykład teatru, kina, reklamy). Po pytaniach analitycznych następują ćwiczenia frazeologiczne, poszerzające słownik ucznia dotyczący danej dziedziny. Ćwiczenia te krążą w każdym rozdziale wokół innego pola znaczeniowego. Taki układ sprawia, że jest tu kilkakrotnie więcej ćwiczeń leksykalno-frazeologicznych niż w innych książkach! Każdy rozdział posiada także dział gramatyczny i ortograficzno-interpunkcyjny realizujący podstawę programową do gimnazjum, a ponadto ciekawie obmyślane propozycje tematów zadań pisemnych do domu, ćwiczących rozmaite formy wypowiedzi (rozprawka, opis i wiele innych, nie tylko tych przewidzianych przez podstawę programową). Polecenia są zróżnicowane pod względem trudności (autorka jednocześnie przyjaźnie powiadamia o tym ucznia i zachęca do podjęcia wyzwania); niemal w każdym rozdziale jest także miejsce na zadania ambitne, wymagające od ucznia większego zaangażowania i pomysłowości. Kształcą one nie tylko przeciętne zdolności poprawnego wyrażania się, lecz także rozwijają wrażliwość estetyczną, zachęcając do próbowania sił w rozmaitych grach z językiem (żart, parodia, ironia, instrumentacja głoskowa, opis poetycki, itp.). Co więcej, w każdym niemal rozdziale uczniowie znajdą pod prezentowanym tekstem związane z nim propozycje ciekawych dyskusji klasowych, mogących przygotowywać do napisania rozprawki (na przykład o demokracji w rodzinie). Można powiedzieć, że podręcznik kształci ucznia wielostronnie: zawiera dużo ciekawych informacji, a i same zamieszczone w nim fragmenty literackie są wartościowym uzupełnieniem "wypisów" z literatury. Rozdziały pomyślane są jako całostki tematyczne o jednorodnym, powtarzalnym układzie. Jeden rozdział może być realizowany na dwóch-trzech kolejnych godzinach lekcyjnych bez wywołania uczucia znużenia u ucznia, który płynnie przechodzi od zadań interpretacyjnych do słownikowych czy ortograficznych. Należy zwrócić uwagę, że kompozycja rozdziałów przypomina obecną formę testów kompetencyjnych do liceum, dzięki czemu przygotowuje do nich dobrze i systematycznie. Ćwiczenia nie stronią od humoru, starając się łączyć naukę z zabawą i przyjemnością (na przykład przez odgrywanie scenek, itp.). Pierwszy tom podręcznika zawiera także obfitą listę słowników i uczy korzystania z nich. Forma graficzna podręcznika przykuwa uwagę.

WOBEC STEREOTYPÓW - SPRAWNOŚCI KOMUNIKACYJNE
Podręcznik ma szansę wykształcić u ucznia sprawności komunikacyjne na wyjątkowo wysokim poziomie. Zawiera także rozdział wprowadzający pojęcie stereotypu (tom II, "O stereotypach językowych") jako utartego skojarzenia ze słowem, swoistego dla każdego języka. Uświadamia uczniowi problem negatywnej roli stereotypów w życiu społecznym.

INNOŚĆ I WSPÓŁISTNIENIE
Podręcznik nie porusza tej tematyki.

Opracowała Katarzyna Nadana