tytuł: Wiedza o społeczeństwie. Moduł: Wychowanie do życia w rodzinie. Zeszyt do ćwiczeń dla uczniów klasy III gimnazjum

Wydawnictwo edukacyjne Zofii Dobkowskiej Żak

wydanie: Warszawa 2001

OPIS:

Pozycja ta tworzy serię z podręcznikiem dla klasy II tego samego autora i wydanym przez to samo wydawnictwo. Dopiero razem stanowią one całość. Książki pomyślane zostały jako zeszyty ćwiczeń, co ma zaktywizować ucznia i zachęcić go do samodzielnego rozwiązywania problemów.

RZETELNOŚĆ INFORMACJI

Informacje na temat antykoncepcji są dość skrótowe i pobieżne. Autorka krótko charakteryzuje wszystkie metody (cały opis mieści się na dwóch stronach), nie precyzuje, jaki jest stopień skuteczności metod naturalnych, choć zaznacza, że metody tzw. naturalne stają się zawodne w sytuacjach stresu, chorób, zmiany trybu życia, dużego wysiłku fizycznego, zmiany klimatu, zaś pigułkę hormonalną cechuje wysoka skuteczność (s. 19 – 20). Autorka skłania się ku metodom naturalnym, ponieważ „włączenie współmałżonka w proces badania płodności wpływa na zwiększenie jego odpowiedzialności i pogłębienie więzi małżeńskich” (s. 20). Po pierwsze autorka sugeruje, że antykoncepcja jest potrzebna tylko związkom małżeńskim, po drugie zakłada, że podejmowanie decyzji o stosowaniu środków antykoncepcyjnych jest wyłącznie sprawą kobiety i nie angażuje się w nią partner. W jaki sposób naturalne metody przyczyniają się do wzrostu odpowiedzialności kogokolwiek – nie wiadomo. Tego rodzaju argumenty są wyraźnym echem tzw. etyki seksualnej Kościoła Katolickiego, który dopuszcza wyłącznie metody naturalne i potępia antykoncepcję. Zależności tej jednak autorka nie deklaruje wprost, przemyca swoje przekonania jako oczywiste i obowiązujące dla wszystkich. Postawa ta rzutuje również na niechętny stosunek do prezerwatywy jako środka zapobiegającego AIDS (s. 27) oraz zalecania abstynencji seksualnej jako skutecznego środka zapobiegającego zakażeniu.

RÓŻNORODNOŚĆ MODELI ŻYCIA UCZUCIOWEGO I SEKSUALNEGO. KONCEPCJA RODZINY

W sprawie modelu życia autorka nie dopuszcza żadnych alternatyw. Wszelkie kontakty seksualne poza instytucją małżeństwa są zdecydowanie odrzucone i nie dyskutuje się nawet nad nimi, zaś proponowany model traktowany jest jako oczywistość. Autorka używa argumentu: „u podstaw małżeństwa leży wielowiekowa tradycja, z której wynika, że ten związek najlepiej zaspokaja wszystkie potrzeby kobiety i mężczyzny” (s. 11). Po pierwsze, argument ten pomija fakt, że różnice kulturowe i historyczne występujące w ramach instytucji małżeństwa są tak duże, że trudno mówić o jednym małżeństwie i jakiejś jednej, określonej formie realizacji ludzkich potrzeb. Po drugie, z faktu, że jakieś zjawisko jest trwałe, nie wynika, że najlepiej spełnia takie czy inne potrzeby. Autorka nie zdaje sprawy z historycznego, kulturowego czy też społecznego zróżnicowania tej instytucji.

Małżeństwo jest w podręczniku układem wzajemnych obowiązków z obowiązkiem współżycia seksualnego na czele. Życie seksualne człowieka jest więc potraktowane jako sfera obowiązku małżeńskiego, którego dopełnienia domaga się trwałość instytucji małżeństwa. Małżeństwo jest też układem praw; autorka podkreśla, że obydwoje małżonkowie mają równe prawa i obowiązki. Potrzeba rodzicielstwa ma się również wiązać z życiem małżeńskim i poza nim nie jest zrozumiała: „w pewnym okresie życia małżeńskiego pojawia się silna potrzeba rodzicielstwa” (s. 16). Relacje miedzy dziećmi i rodzicami układają się na zasadzie wzajemnych obowiązków, prawa mają tylko rodzice (s. 17 –18), pojęcie praw dziecka nie pojawia się ani w pierwszej, ani w drugiej części serii.

W poprzedniej części podręcznika rodzina była religijna, w tej części przekazuje wartości narodowe (s. 12). Taktując zatem obie te informacje łącznie, jest to rodzina narodowa i religijna.

OBRAZ MNIEJSZOŚCI SEKSUALNYCH

Problem mniejszości seksualnych nie występuje, pojawia się tylko w pierwszej części podręcznika. Pojęcie dyskryminacji nie pojawia się w całym podręczniku.

PRAWA DZIECI

Podręcznik nie wspomina o prawach dzieci.

Opracowała Katarzyna Chmielewska