Jedwabne

Warszawa, 10 lipca 2001 r.

Oświadczenie

Sześćdziesiąt lat temu, 10 lipca 1941 roku, w okrutny sposób wymordowani zostali niemal wszyscy żydowscy mieszkańcy Jedwabnego. W dokonaniu zbrodni wzięli udział - niewątpliwy, choć jego rozmiary i okoliczności jeszcze nie są do końca wyjaśnione - ich współobywatele, polscy sąsiedzi. Uważamy, że szczery wyraz związanych z poznaniem tych faktów uczuć bólu, żalu i wstydu jest czymś dobrym i właściwym, ma bowiem prowadzić nie do pogłębienia nienawiści i urazów, lecz do przebaczenia i pojednania. Najważniejsza jednak wydaje się próba zrozumienia nauki płynącej z tragedii Jedwabnego - dla nas, dzisiaj.
Zdajemy sobie sprawę z tego, jak niebezpieczne jest patrzenie na innych ludzi przez pryzmat narodowościowych stereotypów, traktowanie ich odmienności jako piętna, przypisywanie całym zbiorowościom złych intencji czy win konkretnych jednostek. Zwróćmy uwagę na ponurą rolę, jaką w tworzeniu atmosfery wrogości wobec "innych" - wrogości mogącej doprowadzić do wybuchu przemocy - odgrywa przesycone jadem nienawiści słowo. Zastanówmy się, w jaki sposób działanie instytucji państwowych i religijnych, a także wpływ opiniotwórczych grup społeczeństwa oraz postępowanie każdego z nas może pomóc w wyeliminowaniu tworów owego zatrutego języka z naszego codziennego życia, w którym wypowiedzi antysemickie, ksenofobiczne czy rasistowskie nie są niestety zjawiskiem marginesowym. Pamiętajmy jednocześnie o tym, że ludzie chorzy na nienawiść są na ogół głęboko nieszczęśliwi, i szukajmy sposobów, by ich uleczyć, nie zaś - jedynie osadzać i karać.
Sąsiedzi to ci, którzy żyją obok nas, ale i z nami. To ludzie, na których życzliwość i pomoc można z wzajemnością liczyć. Starajmy się działać na rzecz Polski i świata, w których taka wizja sąsiedztwa będzie realizowana.

"Otwarta Rzeczpospolita"
Stowarzyszenie Przeciw
Antysemityzmowi i Ksenofobii