1923
8 maja w Warszawie przychodzi na świat Izaak, syn Szmuela i Esther Celnikier.
1934
Trafia do Domu Sierot prowadzonego przez Janusza Korczaka przy ulicy Krochmalnej 92 w Warszawie, gdzie przebywa do 1938 roku. W czasie swego pobytu w sierocińcu (w 1937 roku) wykonuje dekorację do sztuki Aleksandra Lewina zatytułowanej Czy jutro będzie wojna?
1939
W listopadzie, dwa miesiące po wkroczeniu hitlerowców do Polski, ucieka z matką i siostrą Sarą z Warszawy do Białegostoku. W październiku po raz ostatni odwiedza w Warszawie Janusza Korczaka. O tym spotkaniu artysta mówi: „Nie popierał naszego wyjazdu. Według niego należało zostać na miejscu. Wierzył jeszcze w kulturę niemiecką. Nie wiem, czy przez chwilę pomyślał, ten Freud dziecięcej psychologii, ten wielki pediatra i pisarz, symbol żydowskiego ojca, że własnymi rękami będzie zbierał w piekle warszawskiego getta setki umierających dzieci i że ostatecznie podróż ze swymi sierotami zakończy w piecach Treblinki.”*
1940
W Domu Narodnowotworczestwa w Białymstoku poznaje malarzy – Abrahama i Ginę Frydman, Haima Urisona, Haima Tybra, braci Efraima i Menaszego Seidenbeutlów, Natalię Landau, Izaaka Krzeczanowskiego.
1941
W lutym bierze udział w wystawie zbiorowej w Mińsku.
1 sierpnia wraz z rodziną zostaje zamknięty w białostockim getcie. Pracuje w stolarni oraz w atelier kopistów niemieckiego przemysłowca Oscara Steffena.
1943
W sierpniu, po likwidacji białostockiego getta, hitlerowcy wywożą go do więzienia w Łomży, stamtąd w listopadzie deportują do obozu w Sztutowie (Stutthof).
1944
Na początku stycznia trafia do Birkenau (Auschwitz II, które znajduje się 3 km od Auschwitz I). Po osadzeniu w obozie zostaje ogolony i „oznaczony” wytatuowanym na lewym ramieniu niebieskim numerem 171870. W swoich relacjach o tych wydarzeniach Celnikier mówi: „Dym palonych ciał był wszechobecny, ciała zamordowanych również. Popchnięto nas w stronę Effektenkammer, tam nas ogolono i wytatuowano, najwidoczniej nie byliśmy od razu przeznaczeni do gazu.” W lutym Niemcy przenoszą Celnikiera z Birkenau do tzw. Aussenlager-Auschwitz III (Bunawerke I.G.Farbenindustrie) i przydzielają do Malerkommando 78 Siemens.
1945
W styczniu hitlerowcy rozpoczynają ewakuację obozów Auschwitz-Birkenau i Buna. W pierwszej fazie ewakuacji ofiary obozów są pędzone pieszo w kierunku Gliwic. Stamtąd, w „transportach śmierci”, Celnikier zostaje wywieziony do Mauthausen, ale z powodu przepełnienia jest przetransportowany do Sachsenhausen (luty) i dalej do Flossenbürga (marzec, kwiecień). Ostatni etap deportacji to transport Flossenbürg-Dachau (kwiecień), podczas którego samoloty alianckie ostrzeliwują pociąg. Jest wielu zabitych i rannych. Ranny w nogę Celnikier wlecze się na czworakach, usiłując dotrzeć do tych, co przeżyli. Około 20 kwietnia żołnierze amerykańscy znajdują go pośród konających i zabitych. Artysta trafia
do niemieckiego szpitala nadzorowanego przez wojska amerykańskie. W lipcu, po wyjściu ze szpitala, chce wrócić do Białegostoku. Zgłasza się do Komendantury Radzieckiej. Pod sowiecką eskortą wyrusza w drogę powrotną wraz z trzema tysiącami byłych jeńców radzieckich. Na granicy w Czeskich Budziejowicach wszyscy zostają zatrzymani i oskarżeni o zdradę. Po kilku tygodniach przetrzymywania oraz indywidualnych przesłuchań, żołnierze radzieccy przewożą ich do sowieckiego obozu w Sumperku na Morawach. O przebiegu przesłuchania Celnikier mówi: „Zadano mi pytanie – jesteś Żyd? – Odpowiedziałem – tak! Wtedy usłyszałem: wszystkich Żydów zabito a ty żyjesz? Znaczy się zdrajca! – Odpowiedziałem – nie! Oni zaś odrzekli: my wiemy – 10 lat.”
W Sumperku znajduje się już około sześćdziesięciu tysięcy byłych jeńców skazanych za zdradę. Żołnierze z eskorty uprzedzają niektórych o przygotowywanym transporcie do gułagu. Zatrudniony jako malarz Celnikier otrzymuje materiały potrzebne do malowania haseł i portretów radzieckich bohaterów oraz przepustkę niezbędną do poruszania się w trzech otaczających Sumperk obozach. Na dwa dni przed zesłaniem do łagrów ucieka do spotkanych wcześniej Żydówek. Przy ich pomocy, pod fałszywym nazwiskiem, wyjeżdża do Pragi.
Za pośrednictwem Caritas w grudniu dociera do Białegostoku. Wraz z innymi Żydami wznosi groby na terenie byłego getta przy ulicy Żabiej.
1946
W styczniu wraca nielegalnie do Pragi i rozpoczyna studia w Wyższej Szkole Sztuk Stosowanych w Pracowni Malarstwa Monumentalnego pod kierunkiem Emila Filli – malarza i rzeźbiarza, jednego z wybitnych przedstawicieli kierunku kubistyczno-ekspresjonistycznego w Czechach. Pod koniec roku maluje obraz Człowiek z gwiazdą (A wy mówicie że Boga nie ma!), znajdujący się od 1994 w kolekcji Yad Vashem w Jerozolimie.
1949
Maluje Getto (tempera na papierze, obecnie w zbiorach Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie), monumentalną kompozycję nawiązującą do chrześcijańskiego motywu Złożenia do Grobu.
1951
Kończy studia w Pradze.
1952
Jesienią wraca do Warszawy.
1953
Współpracuje z czasopismami „Nowa Kultura” i „Przegląd Kulturalny”, wykonując ilustracje do publikowanych tekstów oraz poematów (m.in. Włodzimierza Majakowskiego, Mieczysława Jastruna i Tadeusza Kubiaka).
1955
Maluje drugą wersję Getta (olej na płótnie, od roku 1969 w kolekcji Yad Vashem w Jerozolimie). Płótno pokazuje w Warszawie na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki zorganizowanej w Arsenale z okazji V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów, pod hasłem Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi. W przygotowanie tej wystawy artysta angażuje się osobiście.
1957
Otrzymuje stypendium Ministra Kultury i Sztuki. Latem wyjeżdża na miesiąc do Paryża. Następuje to w okresie wzrostu nastrojów antyżydowskich w Polsce. We Francji Celnikier podejmuje decyzję o pozostaniu na stałe.
1958
Rozpoczyna obraz Getto z Aniołem (obecnie w kolekcji Yad Vashem w Jerozolimie); praca nad płótnem trwa do 1964 roku, równolegle maluje liczne wersje. Pierwsza, szkicowa wizja tego tematu powstaje jeszcze w pracowni warszawskiej, przed 1957 rokiem. O pracy nad tą kompozycją artysta mówi: „Miałem okresy całkowitego wyobcowania, całkowitego oderwania od rzeczywistości. Mieszkałem poza Paryżem w Saint Cloud, w bardzo trudnych warunkach materialnych. Przestawałem malować, traciłem wiarę w możliwości malarstwa. Mówiąc o idei obrazu, wspomina: Malując, szukałem wytchnienia poprzez opozycję miłości i barbarzyństwa. (...) Te płótna sumują moje różnorodne spotkania z Żydami z getta, którzy doświadczając niewyobrażalnych okrucieństw ze strony hitlerowców pozostali dla mnie symbolem człowieczeństwa, niewinności i bezbronności.”
1963
Wyjeżdża na krótko do Izraela. Maluje pejzaże z okolic Jerozolimy.
1966
Ponownie wyjeżdża do Izraela, tym razem na 10 miesięcy. Tworzy prawie wyłącznie widoki Jerozolimy i jej okolic. W listopadzie i grudniu w Museum of Art w Ein Harod prezentuje prace z lat 1960–1964 (szkice, rysunki, obrazy) związane z tematem Getto z Aniołem (Getto à l’Ange) oraz płótna i rysunki z roku 1966 przedstawiające krajobraz Pustyni Judejskiej.
1967
W lutym pokazuje kompozycję Getto z Aniołem oraz liczne jej warianty olejne i rysunkowe na wystawie zatytułowanej <Getto>, szkice i obrazy Izaaka Celnikiera (<Getho> sketches and paintings by Issac Celnikier) w Muzeum Izraela w Jerozolimie.
Zostaje uhonorowany przez André Malraux tytułem Chevalier des Arts et des Lettres.
1968
W styczniu i lutym wystawia obrazy i rysunki w Haifa Municipality the Museum of Modern Art.
W maju przychodzi na świat najstarszy syn Jacob.
1969
Poznaje Miodraga, mieszkającego w Paryżu artystę z Serbii. Za jego namową i zachętą autor Getta zaczyna tworzyć swoje pierwsze grafiki – akwaforty i akwatinty. Dzisiaj tak o nich mówi: „To wówczas w grafice powracałem na nowo, krok po kroku, do rzeczywistości getta. To właśnie w grafikach zacząłem odtwarzać konkretne wydarzenia z mego życia...”
Pod wpływem wydarzeń marca ‘68 tworzy grafiki, których bohaterami są prześladowani, zastraszani i szykanowani Żydzi, ofiary wielu zbrodni i antysemickich wystąpień w Polsce.
W czerwcu i lipcu prezentuje obrazy w Galerii Katii Granoff w Paryżu. Wśród prac znajduje się płótno zatytułowane Praga i nazwane przez znanego francuskiego krytyka Waldemara George’a „pieśnią żałobną”.
1971
W paryskiej pracowni przy Gare de L’Est rozpoczyna pracę nad płótnem zatytułowanym Masada. Nad tą ogromnych rozmiarów kompozycją (235 x 350 cm) artysta pracuje z przerwami prawie dziesięć lat. W maju pokazuje grafiki i akwarele w Centre d’Art de Stavanger w Norwegii.
1978
Pod koniec roku maluje kompozycję Esther, ukończoną w roku następnym.
1980
Rozpoczyna obraz zatytułowany Judith; bohaterką jest Gina Frydman, przyjaciółka z białostockiego getta. Praca nad płótnem trwa do 1986 roku.
1981
W lutym przychodzi na świat drugi syn Joshua.
1982
W październiku wystawia obrazy (m.in. kompozycję Masada), grafiki i rysunki w Galerii Oftedal w Stavanger (Norwegia).
1983-1984
Maluje obraz Bunt (Révolte).
1985
W lutym pokazuje prace w Yad Vashem w Jerozolimie, na wystawie zatytułowanej Exodus from Auschwitz by Isaac Celnikier.
Maluje portrety żony, wśród nich portret Anne jako Saskia (Anne en Saskia).
1988
Tworzy monumentalny tryptyk Birkenau, a w czasie pobytu w Jerozolimie liczne pejzaże, m.in.: Jérusalem; Jérusalem – vue de Abu-Tor (ciel rouge) [Jerozolima – widok z Abu-Tor (czerwone niebo)]; Jérusalem – vue de Abu-Tor (ciel blanc) [(białe niebo)].
1989
Maluje liczne portrety kobiece, w tym portret żony Anne jako Dora Maar (Anne en Dora Maar). We wrześniu i październiku prezentuje w Muzeum Stavanger Kunstforening w Norwegii około 90 grafik o tematyce związanej z Zagładą Żydów.
1990
Tworzy monumentalną kompozycję złożoną z czterech części (każda o wymiarach 195 x 132 cm) zatytułowaną Żydowskie narzeczone. W paryskim Atelier Georges Leblanc wydaje tekę zatytułowaną Wyryte w pamięci (La mémoire gravée) zawierającą 24 oryginalne grafiki wykonane w technikach akwaforty, akwatinty i suchej igły.
W styczniu asystuje przy narodzinach córki Sarah. Maluje tryptyk Narodziny (Naissance) oraz inne obrazy, których tematem jest macierzyństwo: Sarah i Anne (Sarah et Anne), Macierzyństwo II (Maternité II), Oto Sarah (Voila Sarah), Anna i Sara – macierzyństwo (Anne et Sarah – maternité).
1991
Od marca do maja prezentuje około 130 obrazów w Musée des Augustins w Tuluzie. Równocześnie w Le Majorat w Villeneuve-Tolosane – ponad 110 akwarel, rysunków i grafik.
1992
Z końcem roku i na początku 1993 wystawia w Memorial du Martyr Juif Inconnu w Paryżu grafiki z cyklu Wyryte w pamięci (La mémoire gravée) oraz Birkenau.
1993
W kwietniu i maju prezentuje obrazy i grafiki na wystawie Pamięć, bunt i życie (Mémoire, revolte et vie) zorganizowanej w Pavillon du Musée Fabre w Montpellier z okazji 50. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Fundacja Judaïsme Français przyznaje Izaakowi Celnikierowi nagrodę Mémoire de la Shoah (Pamięć Zagłady Żydów).
1994
W maju Vojtech Saudek (skrzypek i kompozytor, wnuk Ottli Kafki) dedykuje Izaakowi Celnikierowi kantatę poświęconą siostrze Franza Kafki – Ottli Davidowej-Kafka, napisanej do tekstów Franza Kafki i Ottli. (Ottla Kafka deportowana w 1943 roku do Terezina opiekowała się dziećmi, wśród których były również dzieci żydowskie z Białegostoku. Wraz z nimi została zamordowana w Auschwitz.)
W listopadzie i grudniu wystawia obrazy i grafiki (łącznie około 100 prac) w Arsenal de Pratifori w Sion w Szwajcarii. Ekspozycji towarzyszy sympozjum zatytułowane: Avec Korczak: au carrefour des valeurs edicatives (Z Korczakiem: na rozdrożu wartości wychowawczych).
1995
Pokazuje grafiki w Galerii Hollar w Pradze na wystawie Rytá Pamĕt, która prezentowana jest także w Terezinie i Pilznie. W Archives Départemantales du Finistère w Quimper (Francja) wystawia obrazy i grafiki poświęcone Zagładzie Żydów.
2001
Od kwietnia do sierpnia jego obraz Bunt bierze udział w zbiorowej wystawie Legacies of Silence w Imperial War Museum w Londynie.
2004
W kwietniu i maju maluje cykl obrazów poświęconych powstaniu w getcie białostockim: Akcja 16 VIII 43 (Action 16 VIII 43), Akcja 17 VIII 43 (Action 17 VIII 43), Cmentarz 18 VIII 43 (Cimetière 18 VIII 43), Identyfikacja ciał (Identification des corps).
opr. Danuta Godyń
* Wszystkie cytowane wypowiedzi artysty pochodzą z rozmowy przeprowadzonej przez autorkę w Paryżu w październiku 2003 roku.