STOWARZYSZENIE „OTWARTA RZECZPOSPOLITA”

„Otwarta Rzeczpospolita”, Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii powstało w 1999 r. z potrzeby przeciwdziałania ksenofobicznym i antysemickim uprzedzeniom odżywającym w polskim życiu publicznym, zwłaszcza zaś przenikaniu tego typu treści do niektórych podręczników szkolnych. Sądzimy – stwierdzali założyciele Stowarzyszenia w dokumencie „Nasze założenia programowe” -- że nie wolno biernie czekać, aż uprzedzenia przybiorą postać naprawdę groźną i trudną do opanowania. Założyliśmy nasze stowarzyszenie, aby zawczasu radzić nad tym, jak postawić skuteczną tamę niepokojącym objawom zła. Wierzymy, że w tych staraniach będą nas i wszystkich ludzi dobrej woli wspierać wysokie autorytety naszego państwa, Kościołów i opinii publicznej.

Stowarzyszenie liczy ponad 300 członków o różnych przekonaniach politycznych, różnych wyznań i bezwyznaniowych. Od prawie dwóch lat ma swój oddział w Krakowie, w fazie organizacji jest oddział lubelski.

Podstawowe cele Stowarzyszenia to krzewienie postawy otwartości i poszanowania dla osób i grup o odmiennej identyfikacji etnicznej, narodowej, religijnej, kulturowej lub społecznej oraz przeciwdziałanie wszelkim formom antysemityzmu, ksenofobii i innym postawom godzącym w godność człowieka.

„Otwarta Rzeczpospolita”:


Programy i inicjatywy „Otwartej Rzeczpospolitej”

„Mowa nienawiści” - monitoring prasy

Przez cały rok 2001 rejestrowano wypowiedzi antysemickie i ksenofobiczne („mowa nienawiści”) w wybranych tytułach polskiej prasy. Program został zakończony, a jego wyniki -- w formie raportu – opublikowane, m.in. na stronie internetowej Stowarzyszenia. Książkowa wersja raportu wraz z analizą autorstwa Magdaleny Tulli i Sergiusza Kowalskiego ukaże się jesienią 2003 r. nakładem wydawnictwa W.A.B. Raport powstał dzięki finansowemu wsparciu ze strony Ambasady Królestwa Holandii oraz Fundacji im. Stefana Batorego.


„Szkoła Otwartości” - recenzowanie podręczników szkolnych

Zespół recenzentów pod kierunkiem Tomasza Żukowskiego analizuje szkolne podręczniki do języka polskiego, historii oraz wiedzy o społeczeństwie pod kątem poszanowania różnic etnicznych, religijnych i światopoglądowych. Od jesieni 2001 r. zrecenzowano ok. 80 podręczników gimnazjalnych (z ok. 150 dostępnych na rynku). Następnie, oprócz gimnazjalnych, będą recenzowane także podręczniki dla licealistów.

Celem programu jest wskazywanie wzorców nauczania w duchu społeczeństwa otwartego.

Program finansuje Fundacja im. Stefana Batorego oraz Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży.


„Jeden kraj - wiele narodów” – warsztaty psychoedukacyjne

W latach 2000-2001 przeprowadzono pilotażową część programu „Jeden kraj -- wiele narodów”. Są to warsztaty psychoedukacyjne służące zmianie postaw młodzieży wobec nietolerancji religijnej lub narodowościowej. Dziesięć dwugodzinnych warsztatów przeprowadzono w kilku szkołach na warszawskiej Pradze oraz w Będzinie. Ministerstwo Edukacji wysoko oceniło program, nie przyznało jednak jak dotąd funduszy na jego kontynuację.


Inne działania

„Otwarta Rzeczpospolita” stara się reagować na różnorodne zjawiska i wydarzenia, w kraju i za granicą, które mogą stać się zarzewiem waśni narodowościowych lub religijnych. Np. po 11 września 2001 r. apelowała o przeciwdziałanie antyarabskim i antymuzułmańskim stereotypom, latem 2002 r. przekazała niemieckim władzom list krytykujący zamiar stworzenia w Niemczech Centrum przeciw Wypędzeniom, a później rozesłała w tej sprawie oświadczenie do niemieckiej prasy. Zabiega też o poprawę sytuacji azylantów i osób starających się o tymczasowe prawo pobytu w Polsce, organizując publiczne spotkania poświęcone ich problemom.


Patronat nad Konkursem im. Jana Józefa Lipskiego

W grudniu 2002 r. Stowarzyszenie przejęło patronat nad ogólnopolskim Konkursem im. Jana Józefa Lipskiego. W tym corocznym konkursie, zorganizowanym w 1995 r. z inicjatywy Zbigniewa Bujaka, nagradzane są najlepsze prace magisterskie z dziedziny humanistyki i nauk społecznych. Od 2002 r. przyznawane jest także wyróżnienie „Otwartej Rzeczpospolitej” za najlepszą pracę związaną z celami Stowarzyszenia.